Ομιλία στη Βουλή, συζήτηση για τον προϋπολογισμό, 6/12/2011
Πραγματικά είμαι βαθειά συγκινημένη. Μίλησα σε πολλά ακροατήρια, από πολλά βήματα, αλλά αυτή η αίσθηση να μιλάς από το ιερό βήμα της Βουλής, είναι διαφορετική.
Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η χώρα μας το τελευταίο διάστημα στοχοποιήθηκε ως η εύκολη λεία και βρέθηκε στο επίκεντρο ενός ανελέητου διεθνούς οικονομικού πολέμου συμφερόντων.
Παράλληλα χρησιμοποιήθηκε ως ασπίδα από τους ευρωπαίους εταίρους μας, οι οποίοι εθελοτυφλώντας πίστευαν ότι έτσι θα έκρυβαν κάτω από το χαλί τις δικές τους αδυναμίες, τα δικά τους προβλήματα.
Ας δούμε γύρω μας την απτή πραγματικότητα. Γιατί είχα την τύχη, το θλιβερό προνόμιο, είκοσι οκτώ χρόνια να υπηρετώ τις δομές καταπολέμησης της ανεργίας στον ΟΑΕΔ και τη γνωρίζω πολύ καλά. Μέχρι τη 17η Οκτώβρη, πριν ορκιστώ, έβλεπα πενήντα και εξήντα άτομα στο γραφείο μου.
Η κοινωνία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η ελληνική οικογένεια είναι εγκλωβισμένη - χωρίς εργασία και χρήματα - σε ένα περιβάλλον μεγάλων φορολογικών επιβαρύνσεων και υψηλού κόστους διαβίωσης. Πρέπει να μπει οπωσδήποτε φρένο στην πορεία εξαθλίωσης της ελληνικής οικογένειας, η οποία δυστυχώς βάλλεται πανταχόθεν.
Δε χρειάζεται να έχει κανείς διδακτορικούς τίτλους στην επιστήμη της οικονομίας για να καταλάβει επιτέλους ότι με μαθηματική ακρίβεια η όλη τακτική μέχρι τώρα έχει καταφέρει να συντρίψει, να περιορίσει τα μεσαία στρώματα, την ε0ργατική τάξη επίσης, με αποτέλεσμα που οδηγεί σε απογύμνωση της αγοράς από το καταναλωτικό της κοινό, σε ανεργία, σε κλείσιμο των επιχειρήσεων, σε μείωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και του κράτους γενικά.
Το κράτος- και λυπάμαι που δεν είναι ο κ. Κουτρουμάνης εδώ- πρέπει οπωσδήποτε, κατεπειγόντως, πάραυτα να ενισχύσει τα κονδύλια που αφορούν την καταπολέμηση της ανεργίας και την προώθηση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, τα επιδόματα ανεργίας και τις προνοιακές παροχές.
Το κράτος οφείλει να παρέχει δωρεάν ποιοτικές υπηρεσίες στην υγεία, στην πρόνοια και στην παιδεία.
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
το στοίχημα του Προϋπολογισμού 2012 είναι τα έσοδα, τα οποία εξαρτώνται από την ικανότητα και τη βούληση που θα επιδείξει το κράτος να τα εισπράξει από εκείνους που πρέπει και όχι από τα εύκολα θύματα. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να υπάρξει ούτε σκέψη για επιβολή νέων, πρόσθετων ή συμπληρωματικών μέτρων ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε.
Προϋπολογισμός σε πολύ απλά ελληνικά σημαίνει καθορισμός στόχων και σκοπών. Η χρησιμότητα σύνταξής του όμως έχει μικρή σημασία και βοηθάει ελάχιστα, αν δεν συνοδεύεται από «εργαλεία» επίτευξης των προκαθορισμένων στόχων. Το λέω αυτό γιατί με πονάει, γιατί στον τόπο είχαμε ων ουκ έστι αριθμός μεγαλόπνοα σχέδια και στρατηγικούς σχεδιασμούς. Το πρόβλημά μας είναι η υλοποίηση η οποία δυστυχώς είναι μία διαδικασία που παραπέμπει στο «ραντεβού στα τυφλά».
Έχει επίσης τεράστια σημασία το να υπάρχει σωστός προϋπολογιστικός έλεγχος. Σοκαρίστηκα μιλώντας με κάποιους που έχουν τεράστια κοινοβουλευτική εμπειρία, όταν μου είπαν ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, γιατί ο σωστός προϋπολογιστικός έλεγχος είναι ένα μέσο αποφυγής περιπετειών και επιτρέπει την ανάληψη διορθωτικών ενεργειών αμέσως μόλις εντοπιστούν οι αρνητικές αποκλίσεις που μας πείθουν ότι οδηγούμαστε εκτός στόχων.
Πολλοί μιλούν για μείωση και εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών. Δεν είναι όμως πανάκεια. Δεν είναι επαρκής όρος. Το ζητούμενο – επειδή δούλεψα στο δημόσιο και ξέρω πού πονάει - είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητάς των διατιθέμενων πόρων και η μέγιστη δυνατή απόδοσή τους.
Κατά συνέπεια, όσον αφορά τον δημόσιο τομέα, απαιτείται αναδιάρθρωση, εξορθολογισμός, συντονισμός και στοχοθεσία, δηλαδή μετρήσιμοι στόχοι, έλεγχος κατά την πορεία υλοποίησης των διαφόρων προγραμμάτων, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Θα σας πω ότι όταν ο Δήμος Θεσσαλονίκης έκανε προκήρυξη θέσεων, οι υπηρεσίες του ΟΑΕΔ στη Θεσσαλονίκη επί μια εβδομάδα εξέδιδαν βεβαιώσεις ανεργίας περίπου 20.000 τον αριθμό, όπερ εστί μεθερμηνευόμενο ότι πολύ δυνατό στελεχιακό δυναμικό, αντί να βάζει τα δυνατά του να προωθήσει τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και τα προγράμματα απασχόλησης, εξέδιδε βεβαιώσεις ανεργίας. Θα το έκανε ποτέ αυτό ένας ιδιώτης επιχειρηματίας; Εφόσον όλοι μας έχουμε την καρτούλα, για ποιο λόγο να βγάζουμε και βεβαίωση με την οποία να πιστοποιούμε ότι ο φέρων την κάρτα είναι όντως ο φέρων την κάρτα;
Απαιτείται κατά συνέπεια κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, συγκεκριμένες ευθύνες και αρμοδιότητες γιατί χάνεται η ευθύνη στο συμπαντικό περιβάλλον.
Δίδεται τεράστια έμφαση στο θέμα των κονδυλίων. Βεβαίως δει δη χρημάτων, όμως τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι. Αυτοί που άλλαξαν τον κόσμο, κύριοι συνάδελφοι, δεν άλλαξαν τους ανθρώπους. Τους ίδιους ανθρώπους χρησιμοποίησαν. Απλά τους ενέπνευσαν, απλά τους εμψύχωσαν.
Επομένως, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η εκπαίδευση και η επανεκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, η δημιουργία κινήτρων που θα τους εμπνέουν και θα τους κινητοποιούν, η αξιολόγησή τους με αυστηρά αξιοκρατικά κριτήρια .
Μεγάλο χτύπημα για το δημόσιο τομέα είναι η εφεδρεία που αποψίλωσε τις δημόσιες υπηρεσίες, τις στέρησε από έμπειρο στελεχιακό δυναμικό με δυνατότητες, δεξιότητες, γνώσεις, εμπειρία, με αποτέλεσμα να τρωθεί δραματικά η ήδη τρωθείσα αποτελεσματικότητα του δημοσίου.
‘Ένα άλλο θέμα που πρέπει οπωσδήποτε να δρομολογηθεί είναι ένα νέο, δίκαιο, διαφανές φορολογικό σύστημα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και της παραοικονομίας για την αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος των αδυνάτων.
Πρέπει να γίνει έξυπνη αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ άμεσα και αποτελεσματικά, καθώς και επανεκκίνηση της οικονομίας με έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Καμία λύση δεν είναι εύκολη απ’ όποια ιδεολογική αφετηρία κι αν τη δει κανείς. Η κρίση που βιώνουμε είναι πολυδιάστατη, είναι κρίση κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, πολιτική. Ζούμε σε μια εποχή όπου δίνεται η εντύπωση ότι παρακμάζουν οι άνθρωποι και ως εκ τούτου το σύστημα οδηγείται σε εκφυλισμό και παρακμή. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το τελείως αντίθετο. Παρακμάζει το σύστημα και παρασύρει σε μαρασμό, σε εκφυλισμό, σε παρακμή τους ανθρώπους. Η κυριαρχία των προταγμάτων της αγοράς έχει οδηγήσει σ’ έναν άνευ προηγουμένου περιορισμό της αυτονομίας της πολιτικής, με αποτέλεσμα τη λήψη αποφάσεων με απουσία κοινωνικών κριτηρίων. Σε ακριβώς αυτό το σφάλμα συνίσταται το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ κοινωνίας, οικονομίας και πολιτικής και οι συνέπειες αυτού του χάσματος θα αποβούν καταστροφικές.
Το όραμα της προαγωγής της κοινωνίας μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας είναι περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. Ο στυγνός «οικονομισμός» συντρίβει τον άνθρωπο, την κοινωνία, τον πολιτισμό με αποτέλεσμα την οπισθοδρόμηση. Η κοινωνία δεν αποτιμά αξίες σε χρηματιστηριακές μονάδες , σε τιμές και σε κόστος.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχουμε χρέος να πάμε σε μια «Πολιτική πολιτισμού» και να πολεμήσουμε τον «Πολιτισμό της Κερδοσκοπίας» που οδηγεί στην εξαθλίωση του ανθρώπου και τον εκβαρβαρισμό της Κοινωνίας. Το πώς και με ποια μορφή θα εξελιχθεί η χώρα μας και το μέλλον της θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά όλων μας.
Ψηφίζω τον Προϋπολογισμό γιατί είναι μονόδρομος. Ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας είναι κακοτράχαλος, δύσβατος, όμως μου φέρνει στο νου τη φράση ενός διανοητή που έλεγε: «ΕΔΩ ΔΙΑΒΑΤΗ ΔΡΟΜΟΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟΝ ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ.»
«Όταν γυρεύεις το θαύμα», λέει ο μεγάλος ποιητής Ελύτης, «το θαύμα δεν υπάρχει πουθενά, παρά κυκλοφορεί μέσα στις φλέβες των ανθρώπων». Ας μην το ψάχνουμε αλλού.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, για την ανοχή σας.
Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η χώρα μας το τελευταίο διάστημα στοχοποιήθηκε ως η εύκολη λεία και βρέθηκε στο επίκεντρο ενός ανελέητου διεθνούς οικονομικού πολέμου συμφερόντων.
Παράλληλα χρησιμοποιήθηκε ως ασπίδα από τους ευρωπαίους εταίρους μας, οι οποίοι εθελοτυφλώντας πίστευαν ότι έτσι θα έκρυβαν κάτω από το χαλί τις δικές τους αδυναμίες, τα δικά τους προβλήματα.
Ας δούμε γύρω μας την απτή πραγματικότητα. Γιατί είχα την τύχη, το θλιβερό προνόμιο, είκοσι οκτώ χρόνια να υπηρετώ τις δομές καταπολέμησης της ανεργίας στον ΟΑΕΔ και τη γνωρίζω πολύ καλά. Μέχρι τη 17η Οκτώβρη, πριν ορκιστώ, έβλεπα πενήντα και εξήντα άτομα στο γραφείο μου.
Η κοινωνία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η ελληνική οικογένεια είναι εγκλωβισμένη - χωρίς εργασία και χρήματα - σε ένα περιβάλλον μεγάλων φορολογικών επιβαρύνσεων και υψηλού κόστους διαβίωσης. Πρέπει να μπει οπωσδήποτε φρένο στην πορεία εξαθλίωσης της ελληνικής οικογένειας, η οποία δυστυχώς βάλλεται πανταχόθεν.
Δε χρειάζεται να έχει κανείς διδακτορικούς τίτλους στην επιστήμη της οικονομίας για να καταλάβει επιτέλους ότι με μαθηματική ακρίβεια η όλη τακτική μέχρι τώρα έχει καταφέρει να συντρίψει, να περιορίσει τα μεσαία στρώματα, την ε0ργατική τάξη επίσης, με αποτέλεσμα που οδηγεί σε απογύμνωση της αγοράς από το καταναλωτικό της κοινό, σε ανεργία, σε κλείσιμο των επιχειρήσεων, σε μείωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και του κράτους γενικά.
Το κράτος- και λυπάμαι που δεν είναι ο κ. Κουτρουμάνης εδώ- πρέπει οπωσδήποτε, κατεπειγόντως, πάραυτα να ενισχύσει τα κονδύλια που αφορούν την καταπολέμηση της ανεργίας και την προώθηση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, τα επιδόματα ανεργίας και τις προνοιακές παροχές.
Το κράτος οφείλει να παρέχει δωρεάν ποιοτικές υπηρεσίες στην υγεία, στην πρόνοια και στην παιδεία.
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
το στοίχημα του Προϋπολογισμού 2012 είναι τα έσοδα, τα οποία εξαρτώνται από την ικανότητα και τη βούληση που θα επιδείξει το κράτος να τα εισπράξει από εκείνους που πρέπει και όχι από τα εύκολα θύματα. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να υπάρξει ούτε σκέψη για επιβολή νέων, πρόσθετων ή συμπληρωματικών μέτρων ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε.
Προϋπολογισμός σε πολύ απλά ελληνικά σημαίνει καθορισμός στόχων και σκοπών. Η χρησιμότητα σύνταξής του όμως έχει μικρή σημασία και βοηθάει ελάχιστα, αν δεν συνοδεύεται από «εργαλεία» επίτευξης των προκαθορισμένων στόχων. Το λέω αυτό γιατί με πονάει, γιατί στον τόπο είχαμε ων ουκ έστι αριθμός μεγαλόπνοα σχέδια και στρατηγικούς σχεδιασμούς. Το πρόβλημά μας είναι η υλοποίηση η οποία δυστυχώς είναι μία διαδικασία που παραπέμπει στο «ραντεβού στα τυφλά».
Έχει επίσης τεράστια σημασία το να υπάρχει σωστός προϋπολογιστικός έλεγχος. Σοκαρίστηκα μιλώντας με κάποιους που έχουν τεράστια κοινοβουλευτική εμπειρία, όταν μου είπαν ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, γιατί ο σωστός προϋπολογιστικός έλεγχος είναι ένα μέσο αποφυγής περιπετειών και επιτρέπει την ανάληψη διορθωτικών ενεργειών αμέσως μόλις εντοπιστούν οι αρνητικές αποκλίσεις που μας πείθουν ότι οδηγούμαστε εκτός στόχων.
Πολλοί μιλούν για μείωση και εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών. Δεν είναι όμως πανάκεια. Δεν είναι επαρκής όρος. Το ζητούμενο – επειδή δούλεψα στο δημόσιο και ξέρω πού πονάει - είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητάς των διατιθέμενων πόρων και η μέγιστη δυνατή απόδοσή τους.
Κατά συνέπεια, όσον αφορά τον δημόσιο τομέα, απαιτείται αναδιάρθρωση, εξορθολογισμός, συντονισμός και στοχοθεσία, δηλαδή μετρήσιμοι στόχοι, έλεγχος κατά την πορεία υλοποίησης των διαφόρων προγραμμάτων, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Θα σας πω ότι όταν ο Δήμος Θεσσαλονίκης έκανε προκήρυξη θέσεων, οι υπηρεσίες του ΟΑΕΔ στη Θεσσαλονίκη επί μια εβδομάδα εξέδιδαν βεβαιώσεις ανεργίας περίπου 20.000 τον αριθμό, όπερ εστί μεθερμηνευόμενο ότι πολύ δυνατό στελεχιακό δυναμικό, αντί να βάζει τα δυνατά του να προωθήσει τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και τα προγράμματα απασχόλησης, εξέδιδε βεβαιώσεις ανεργίας. Θα το έκανε ποτέ αυτό ένας ιδιώτης επιχειρηματίας; Εφόσον όλοι μας έχουμε την καρτούλα, για ποιο λόγο να βγάζουμε και βεβαίωση με την οποία να πιστοποιούμε ότι ο φέρων την κάρτα είναι όντως ο φέρων την κάρτα;
Απαιτείται κατά συνέπεια κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, συγκεκριμένες ευθύνες και αρμοδιότητες γιατί χάνεται η ευθύνη στο συμπαντικό περιβάλλον.
Δίδεται τεράστια έμφαση στο θέμα των κονδυλίων. Βεβαίως δει δη χρημάτων, όμως τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι. Αυτοί που άλλαξαν τον κόσμο, κύριοι συνάδελφοι, δεν άλλαξαν τους ανθρώπους. Τους ίδιους ανθρώπους χρησιμοποίησαν. Απλά τους ενέπνευσαν, απλά τους εμψύχωσαν.
Επομένως, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η εκπαίδευση και η επανεκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, η δημιουργία κινήτρων που θα τους εμπνέουν και θα τους κινητοποιούν, η αξιολόγησή τους με αυστηρά αξιοκρατικά κριτήρια .
Μεγάλο χτύπημα για το δημόσιο τομέα είναι η εφεδρεία που αποψίλωσε τις δημόσιες υπηρεσίες, τις στέρησε από έμπειρο στελεχιακό δυναμικό με δυνατότητες, δεξιότητες, γνώσεις, εμπειρία, με αποτέλεσμα να τρωθεί δραματικά η ήδη τρωθείσα αποτελεσματικότητα του δημοσίου.
‘Ένα άλλο θέμα που πρέπει οπωσδήποτε να δρομολογηθεί είναι ένα νέο, δίκαιο, διαφανές φορολογικό σύστημα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και της παραοικονομίας για την αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος των αδυνάτων.
Πρέπει να γίνει έξυπνη αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ άμεσα και αποτελεσματικά, καθώς και επανεκκίνηση της οικονομίας με έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Καμία λύση δεν είναι εύκολη απ’ όποια ιδεολογική αφετηρία κι αν τη δει κανείς. Η κρίση που βιώνουμε είναι πολυδιάστατη, είναι κρίση κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, πολιτική. Ζούμε σε μια εποχή όπου δίνεται η εντύπωση ότι παρακμάζουν οι άνθρωποι και ως εκ τούτου το σύστημα οδηγείται σε εκφυλισμό και παρακμή. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το τελείως αντίθετο. Παρακμάζει το σύστημα και παρασύρει σε μαρασμό, σε εκφυλισμό, σε παρακμή τους ανθρώπους. Η κυριαρχία των προταγμάτων της αγοράς έχει οδηγήσει σ’ έναν άνευ προηγουμένου περιορισμό της αυτονομίας της πολιτικής, με αποτέλεσμα τη λήψη αποφάσεων με απουσία κοινωνικών κριτηρίων. Σε ακριβώς αυτό το σφάλμα συνίσταται το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ κοινωνίας, οικονομίας και πολιτικής και οι συνέπειες αυτού του χάσματος θα αποβούν καταστροφικές.
Το όραμα της προαγωγής της κοινωνίας μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας είναι περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. Ο στυγνός «οικονομισμός» συντρίβει τον άνθρωπο, την κοινωνία, τον πολιτισμό με αποτέλεσμα την οπισθοδρόμηση. Η κοινωνία δεν αποτιμά αξίες σε χρηματιστηριακές μονάδες , σε τιμές και σε κόστος.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχουμε χρέος να πάμε σε μια «Πολιτική πολιτισμού» και να πολεμήσουμε τον «Πολιτισμό της Κερδοσκοπίας» που οδηγεί στην εξαθλίωση του ανθρώπου και τον εκβαρβαρισμό της Κοινωνίας. Το πώς και με ποια μορφή θα εξελιχθεί η χώρα μας και το μέλλον της θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά όλων μας.
Ψηφίζω τον Προϋπολογισμό γιατί είναι μονόδρομος. Ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας είναι κακοτράχαλος, δύσβατος, όμως μου φέρνει στο νου τη φράση ενός διανοητή που έλεγε: «ΕΔΩ ΔΙΑΒΑΤΗ ΔΡΟΜΟΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟΝ ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ.»
«Όταν γυρεύεις το θαύμα», λέει ο μεγάλος ποιητής Ελύτης, «το θαύμα δεν υπάρχει πουθενά, παρά κυκλοφορεί μέσα στις φλέβες των ανθρώπων». Ας μην το ψάχνουμε αλλού.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, για την ανοχή σας.