Σχέδιο "Καλλικράτης": Οι θέσεις της δημοτικής παράταξης "Πορεία προς τον Άνθρωπο"

Σύμφωνα με όλους τους δείκτες η Ελλάδα είναι το πιο συγκεντρωτικό κράτος από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Η απόσταση μάλιστα που τη χωρίζει από ορισμένα κράτη, με προηγμένα συστήματα Τ.Α, είναι πολύ μεγάλη. Θα πρέπει να συνυπολογιστεί ότι σύμφωνα με τελευταίες επιστημονικές έρευνες ο βαθμός αποκέντρωσης ενός κράτους συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξή του.

Τα αναπτυγμένα κράτη στηρίζονται εμφανώς σε αποκεντρωμένα διοικητικά συστήματα. Από αυτή την άποψη η επιτάχυνση των αποκεντρωτικών διαδικασιών στην Ελλάδα δεν προβάλλει απλώς ως ένα σύνθημα σύγκλισης με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα αλλά είναι επιτακτική ανάγκη.


Οι νέες κοινωνικές (γήρανση πληθυσμού, μονογονεϊκές οικογένειες, κλπ), περιβαλλοντικές και οικονομικές συνθήκες επιβάλλουν έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης .

Οι προσπάθειες κεντρικής επίλυσης των προβλημάτων αυτών τις δεκαετίας του ’80 και ’90 απέβησαν άκαρπες. Αποτελεσματική λύση θεωρείται η αποκεντρωμένη παροχή των υπηρεσιών αυτών από τους φορείς της Τ.Α.


Η χώρα μας δυστυχώς βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες της αυτοδιοίκησης, τους πόρους της και, το κυριότερο, το βαθμό εξυπηρέτησης των πολιτών. Ταυτόχρονα, φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της λίστας των χωρών με υψηλό βαθμό διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση.
Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών που παρουσιάστηκαν στη γενική συνέλευσή του, τον Απρίλιο του 2009 στο Μάλμε της Σουηδίας. Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη (μαζί με την Κύπρο, την Ιρλανδία και τη Μάλτα), με το μικρότερο αριθμό υπηρεσιών που παρέχονται από την αυτοδιοίκηση. Ταυτόχρονα, κατατάσσεται στην 25η θέση μεταξύ 27 χωρών ως προς το ποσοστό των δαπανών της αυτοδιοίκησης επί των συνολικών δημόσιων δαπανών του κάθε κράτους.
Αυτή η εικόνα πρέπει να αλλάξει. Είναι επιτακτική η ανάγκη ριζικών αλλαγών στη δομή, τη διάρθρωση και τη λειτουργία του ελληνικού κράτους.
Η νέα διοικητική οργάνωση της χώρας πρέπει πρώτα και κύρια να εξυπηρετεί τη στρατηγική μιας νέας οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με Κέντρο τον πολίτη.

Οι νέες αρμοδιότητες της αυτοδιοίκησης στους τομείς της τοπικής ανάπτυξης, της κοινωνικής πολιτικής, της απασχόλησης, του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της χωροταξίας και της πολεοδομίας, της παιδείας, της πρωτοβάθμιας φροντίδας της υγείας, της δημόσιας υγιεινής, της πολιτικής προστασίας, της εξυπηρέτησης των πολιτών, προσδιορίζουν τη φυσιογνωμία, το χαρακτήρα και το ρόλο των νέων τοπικών αρχών, και οριοθετούν το εύρος και τα χαρακτηριστικά της μεταρρύθμισης. .
Ο νέος διοικητικός χάρτης της χώρας πρέπει να παραπέμπει σε μία ευρωπαϊκή χώρα, η οποία εμπιστεύεται και δίνει εξουσίες, πόρους και αποκλειστικές αρμοδιότητες στις τοπικές αρχές.


Το σχέδιο Καλλικράτης θα οδηγήσει στο νέο διοικητικό χάρτη της χώρας και στην αναγκαία διοικητική ανασυγκρότησή της .

Έχει δύο βασικούς πυλώνες:
1. Την περαιτέρω συνένωση δήμων και κοινοτήτων που προσβλέπει στη δημιουργία ισχυρών ΟΤΑ α’ βαθμού με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
2. Την αναδιάταξη του β’ βαθμού αυτοδιοίκησης στις ευρύτερες γεωγραφικές ενότητες των σημερινών 13 περιφερειών της χώρας.
Η περαιτέρω συνένωση των δήμων με παράλληλη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων τους κρίνεται επιβεβλημένη έτσι ώστε, οι ΟΤΑ α’ βαθμού να αποκτήσουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και παράλληλα να βελτιώσουν την υποδομή τους σε υλικούς και ανθρώπινους πόρους. Από την άλλη πλευρά η αναδιάταξη των δήμων σε λιγότερες και ισχυρότερες μονάδες που αναλαμβάνουν περισσότερες αρμοδιότητες επιβάλλει την αναδιάταξη των ΟΤΑ β΄ βαθμού σε ευρύτερες γεωγραφικές ενότητες, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναλάβουν νέες αρμοδιότητες, αλλά και να καθίσταται εφικτός ο σχεδιασμός και η άσκηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής σε ευρύτερες ενότητες.

Εξάλλου η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση στα όρια των νομών αποδείχθηκε ότι δυσκολεύει την αποτελεσματική συμμετοχή στα ευρωπαϊκά όργανα, όπως την Επιτροπή των Περιφερειών, στα οποία οι περιφέρειες των άλλων κρατών – μελών έχουν ουσιαστικό ρόλο και λόγο.



Παραδείγματα από το εξωτερικό, με πληθυσμό συγκρίσιμο με της χώρας μας:

* Βαυαρία: Η Βαυαρία έχει πληθυσμό περί τα 12,5 εκατομμύρια κατοίκους και για λόγους εγγύτητας νομικού πολιτισμού, για ιστορικούς λόγους (αλλά και για άλλους λόγους) αποτελεί καλό υπόδειγμα για τη χώρα μας.

Σύμφωνα με το http://de.wikipedia.org/wiki/Portal:Bayern/St%C3%A4dte_in_Bayern η Βαυαρία έχει 314 δήμους

314 δήμοι είναι κοντά στους 370-380 που προτείνονται σε μας

* Οντάριο: Το Οντάριο έχει πληθυσμό 12 εκατομμύρια. Σύμφωνα με το http://www.mah.gov.on.ca/Page1591.aspx έχει 444 δήμους.

Το σχέδιο Καλλικράτης θα οδηγήσει σε μια νέα αρχιτεκτονική την οποία θα χαρακτηρίζουν τα εξής:


• Ευέλικτο και επιτελικό κράτος με υπουργεία που θα διαχειρίζονται τις απολύτως αναγκαίες εθνικές πολιτικές.
• Λιγότερες και αιρετές περιφερειακές αυτοδιοικήσεις, με κατοχυρωμένο ρόλο στην περιφερειακή ανάπτυξη, το δημοκρατικό προγραμματισμό, τα περιφερειακά έργα και υποδομές.
• Λιγότερους και ισχυρότερους δήμους με πόρους, αποκλειστικές αρμοδιότητες και ρόλο στην τοπική ανάπτυξη.
• Μητροπολιτική αυτοδιοίκηση στα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
• Αποκλειστικές αρμοδιότητες στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση που θα τις καθιστά πραγματικές τοπικές εξουσίες. Επιτέλους και στην Ελλάδα πρέπει όλες οι υποθέσεις των πολιτών να εξυπηρετούνται από τις κοντινότερες σε αυτόν αρχές, που είναι οι δήμοι, με βάση την ευρωπαϊκή αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας.
• Οικονομική αυτοδυναμία της αυτοδιοίκησης με τη θέσπιση της «φορολογικής αποκέντρωσης», χωρίς την επιβολή νέων φόρων.


ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ


Πιστεύουμε πως εφόσον συντρέξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις η νέα διευρυμένη δομή των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού μπορεί να συνεισφέρει τόσο στην αναπτυξιακή προοπτική, όσο και στην εμβάθυνση της δημοκρατίας στη χώρα.
Το σχέδιο περιέχει πληθώρα διατάξεων που βεβαίως δεν είναι δυνατό να σχολιαστούν όλες εδώ. Άλλωστε σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν γενικές κατευθύνσεις και στη συνέχεια θα υπάρξει περαιτέρω εξειδίκευση σε επίπεδο νομοθετικών διατάξεων.

Παρά ταύτα κρίνουμε σκόπιμο να επισημάνουμε κάποια σημεία του σχεδίου, τα οποία κρίνουμε ιδιαιτέρως θετικά, αλλά και να αναφερθούμε σε κάποια άλλα σημεία που ενδεχομένως να χρήζουν ιδιαίτερης προσοχη
Θετικά σημεία:

Επειδή ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται σήμερα από τις Διευθύνσεις Αυτοδιοίκησης των Περιφερειών στους ΟΤΑ είναι κυρίως τυπικός και όχι ουσιαστικός, ακόμη χειρότερα, πολλές φορές δεν μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά λόγω κομματικών σχέσεων του κάθε Περιφερειάρχη με τους αιρετούς εκπροσώπους, αλλά και εξ’ αιτίας της ελλιπούς στελέχωσης αυτών των Διευθύνσεων, είναι πολύ σημαντική η δημιουργία στο Υπουργείο Εσωτερικών αυτοτελούς υπηρεσίας ελέγχου των ΟΤΑ. Αρκεί η υπηρεσία αυτή να στελεχωθεί αξιοκρατικά και να στηριχθεί πολιτικά, ώστε να λειτουργήσει αμερόληπτα και με την απαιτούμενη αυστηρότητα. Το γεγονός ότι οι νέοι δήμαρχοι και ιδίως οι νέοι αιρετοί περιφερειάρχες θα εκλέγονται από ένα διευρυμένο εκλογικό σώμα, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τους προσφέρει την παραμικρή «ασυλία». Η λειτουργία λοιπόν μιας ισχυρής εποπτικής υπηρεσίας κρίνεται επιβεβλημένη. Για τη στελέχωση δε αυτής πρέπει να αξιοποιηθούν καταρτισμένα στελέχη σε θέματα αυτοδιοίκησης.
Το γεγονός ότι η διαχείριση του ΕΣΠΑ περνάει στις αιρετές περιφέρειες, αποδεικνύει τη βούληση της κυβέρνησης για ουσιαστική στήριξη του νέου θεσμού.
Είναι απολύτως σωστή η πρόβλεψη για το δραστικό περιορισμό των ΝΠΔΔ των ΟΤΑ. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί μεγάλη εξοικονόμηση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, εξορθολογισμός στη δαπάνη και τη λειτουργία των υπηρεσιών, καλύτερη αξιοποίηση του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού.
Είναι γνωστό ότι το διαδίκτυο είναι ο ταχύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος ελέγχου πληροφοριών. Κατά συνέπεια, η θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης των περιφερειών και η υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού στο διαδίκτυο θα συνεισφέρουν σημαντικά στο θέμα της διαφάνειας και της δυνατότητας ελέγχου από τον πολίτη

Η διοικητική βοήθεια στο σπίτι θα φέρει πιο κοντά τον πολίτη στη διοίκηση.

Δύο από τα επιτυχημένα προγράμματα του ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, το ΚΕΠ και το ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ, επιβεβαίωσαν ότι η συνένωση των τότε κοινοτήτων δεν απομάκρυνε τους δημότες από τις νέες δημοτικές υπηρεσίες, όπως ήταν ο αρχικός φόβος, και υπήρχαν οι αντιδράσεις στον τότε ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ.

Η επαναφορά του 50% συν 1
Απαραίτητη για τη μεταρρύθμιση κρίνουμε και την πρόβλεψη εισαγωγής δεικτών μέτρησης της αποτελεσματικότητας και ποιότητας έργων –αγαθών –υπηρεσιών. Όλα αυτά βέβαια για να υλοποιηθούν απαιτείται πέραν της πολιτικής βούλησης, η ύπαρξη του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού.

Ιδιαιτέρως θετική είναι η πρόβλεψη για την περαιτέρω αποκέντρωση αρμοδιοτήτων επιτελικού χαρακτήρα στους υπό δημιουργία νέους ΟΤΑ α’ και β΄ βαθμού. Διότι πολλές από τις αρμοδιότητες που εκχωρήθηκαν στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, αλλά και στη κρατική Περιφέρεια ήταν απλώς γραφειοκρατικού – διεκπεραιωτικού χαρακτήρα.

Από την άλλη πλευρά πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής τα ακόλουθα:

Απαιτείται λεπτομερής περιγραφή των αρμοδιοτήτων για να αποφευχθεί η διαιώνιση του φαινομένου επικάλυψης – σύγχυσης αρμοδιοτήτων που ταλανίζει χρόνια την Ελληνική Διοίκηση
Να προϋπολογισθεί το κόστος άσκησης αυτών των αρμοδιοτήτων και να ληφθεί μέριμνα για την εξεύρεση και εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων οι οποίοι πρέπει να αποδίδονται έγκαιρα στους Δήμους με κριτήρια διαφανή, αντικειμενικά και αδιάβλητα.
· Να θεσμοθετηθεί και να υποστηριχθεί ένα σύγχρονο μηχανογραφικό λογιστικό σύστημα καθώς και η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών των δήμων, ώστε να διευκολυνθεί η παροχή τους στους δημότες μέσω του διαδικτύου, ή και τηλεφωνικά.
Η εκλογή των δημοτικών συμβούλων να μη γίνεται μόνο από το δήμο από τον οποίο προέρχονται , αλλά από το νέο δήμο που προέκυψε από τη συνένωση .Αυτό θα βοηθήσει στη δημιουργία νέας ενιαίας κουλτούρας στους δημότες του νέου δήμου. Όσο για την αντιπροσώπευση μπορεί να διασφαλιστεί με αναλογική συμμετοχή στο Δ.Σ. ( κάθε παλιός δήμος ανάλογα με τους ψηφοφόρους του να έχει δημοτικούς συμβούλους στο δημοτικό συμβούλιο του νέου δήμου )
Σε κάθε περίπτωση, διατυπώνεται η βούληση για τη δημιουργία μεγαλύτερων τόσο χωροταξικά όσο και διοικητικά (διεύρυνση αρμοδιοτήτων) Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για τη λειτουργία των οποίων απαιτούνται νέες δομές και στελέχωση αυτών με έμπειρα και εξειδικευμένα στελέχη της Διοίκησης

Με τη νέα μεταρρύθμιση προβλέπεται η λειτουργία 7 Γενικών Διοικήσεων στις οποίες θα υπαχθούν όποιες αρμοδιότητες των υφισταμένων περιφερειών δεν μπορούν εκ της φύσης τους να περάσουν στην αυτοδιοίκηση. Το γεγονός από την άλλη ότι αυτές θα συνυπάρχουν όχι μόνο με τις 13 αιρετές περιφέρειες αλλά και με τις 5 υπερπεριφέρειες που προβλέπονται για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ, ίσως δημιουργήσει σύγχυση και δυσλειτουργίες. Ίσως θα έπρεπε να εξεταστεί το ενδεχόμενο οι Γενικές Διοικήσεις να ταυτίζονται με τις πέντε υπερπεριφέρειες.
Γίνεται –ορθά – λόγος για φορολογική αποκέντρωση. Στο τελικό νομοσχέδιο θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο από ποιες πηγές θα προκύψουν οι πόροι των νέων ΟΤΑ. Οι νέοι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού θα πρέπει να έχουν οικονομική αυτοτέλεια και αυτοδυναμία για να είναι σε θέση να επιτελέσουν το ρόλο τους, αλλά παράλληλα θα υπάρχει ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχων και ποινών. Διαφορετικά θα συνεχιστεί το σημερινό φαινόμενο των υπερχρεωμένων ΟΤΑ.
Στο παρόν σχέδιο γίνεται –σωστά- αναφορά στην ανάγκη μητροπολιτικής διοίκησης για το λεκανοπέδιο Αττικής και το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης, χωρίς να υπάρχει καμία περαιτέρω εξειδίκευση. Στο τελικό σχέδιο θα πρέπει να έχουν αποσαφηνιστούν πλήρως οι σχετικές διατάξεις.
Κρίνουμε σκόπιμο όλοι οι αιρετοί να περάσουν από επιμόρφωση σε σύγχρονα θέματα μάνατζμεντ προκειμένου να ανταποκριθούν στα νέα διευρυμένα καθήκοντά τους.
Να μην υποκύψει η κυβέρνηση σε τοπικές πιέσεις, αλλά να εφαρμοσθούν απόλυτα οι προτάσεις των επιστημονικών φορέων για τον χωροταξικό σχεδιασμό των νέων δήμων.
Απαιτείται να γίνει εκτενής οικονομικός έλεγχος και απογραφή των περιουσιακών στοιχείων των σημερινών ΟΤΑ α’ βαθμού, ώστε οι νέοι που θα προκύψουν από τις συνενώσεις να ξεκινήσουν υγιώς τη λειτουργία τους.

Τέλος, θεωρούμε απαραίτητη για την επιτυχία του παρόντος νομοσχεδίου, την άμεση θέση σε εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου μεταρρύθμισης της Κεντρικής Διοίκησης προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και απαιτήσεις ενός σύγχρονου επιτελικού κράτους που θα έχει τη δυνατότητα σχεδιασμού και παρακολούθησης των δημόσιων πολιτικών που εφαρμόζονται στη χώρα. «Κλειδί» για την επιτυχία μιας ολοκληρωμένης διοικητικής μεταρρύθμισης αποτελεί το προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης . Απαιτείται αφενός η διασφάλιση της αξιοκρατίας για την επιλογή και τοποθέτηση σε θέσεις ευθύνης των στελεχών που γνωρίζουν να ασκούν δημόσιες πολιτικές και αφετέρου η θεσμική θωράκιση τους προκειμένου να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και τον πολίτη στο πλαίσιο της νομιμότητας, πέρα από πολιτικές παρεμβάσεις..


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΠΙΝΑΚΕΣ-ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΥΡΩΠΗΣ


Διαχείριση πόρων –κρατικών κονδυλίων

50% στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη

66% στη Δανία, Σουηδία ,Φιλανδία

3,4% στην Ελλάδα

Στη Δυτική Ευρώπη η αυτοδιοίκηση παράγει το 15%-40% του ΑΕΠ στην Ελλάδα το 3%



Προσφερόμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη

80% στη Βόρεια Ευρώπη

13% στην Ελλάδα



Βαθμός εξυπηρέτησης

11% στην Ελλάδα

70% στην Ευρώπη



ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ



Σήμερα το 80% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού κατοικεί σε πόλεις και κωμοπόλεις , ένας δε στους 6 ευρωπαίους ζει σε μεγαλούπολη με πληθυσμό άνω του εκατομμυρίου.



Ορισμός της ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ

Η Μητρόπολη είναι μια διευρυμένη πόλη , η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις στεγάζει πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους.

Η Μητρόπολη αποτελεί σημαντικό ,οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο μιάς χώρας ή περιοχής , καθώς και κόμβος τοπικών ή διεθνών διασυνδέσεων.

Η μητροπολιτική περιοχή είναι η περιοχή που εκτείνεται σε όλη την εμβέλεια της μητρόπολης.

Σε γενικές γραμμές στο επίπεδο της ΕΕ ως μητροπολιτικές περιοχές ορίζονται οι περιοχές με 500.000 κατοίκους και πάνω, που εμφανίζουν ολοκληρωμένες λειτουργίες σε μια ευρύτερη περιοχή.

Σήμερα στην ΕΕ οριοθετούνται περίπου 90 μητροπολιτικές περιοχές όπου συγκεντρώνεται το 60% του πληθυσμού της.



Η Μητροπολιτική Διοίκηση ορίζεται ως μία πολιτικο-διοικητικού χαρακτήρα αναδιάρθρωση με έμφαση στις θεσμικές διευθετήσεις και κύριο πρωταγωνιστή το κράτος.

Αντίθετα η Μητροπολιτική Διακυβέρνηση δίνει περισσότερη έμφαση στην ευρύτερη διαδικασία συμβολής της κοινωνίας στις εκ των άνω διαδικασίες και στον κατ’ αναλογία περιορισμό του κυρίαρχου ρόλου του κράτους.



Διοίκηση μητροπολιτικών περιοχών – η διεθνής εμπειρία



Στις δεκαετίες του 1960-70 οι νέες τότε μορφές μητροπολιτικής διοίκησης μπορούν να διακριθούν σε δύο γενικές κατηγορίες:



Α Ένας ενιαίος μητροπολιτικός ΟΤΑ στην περιοχή . Υφίσταται άμεση πολιτική νομιμοποίηση , συγκεκριμένη οικονομική αυτοδυναμία και πολλαπλές αρμοδιότητες στο μητροπολιτικό επίπεδο



Β Μητροπολιτικοί Σύνδεσμοι – συνενώσεις των προϋπαρχόντων δήμων στη μητροπολιτική περιοχή .Λιγότερο συγκροτημένες μορφές , όπου στα μητροπολιτικά συμβούλια συμμετέχουν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των δήμων της περιοχής ( έμμεση η πολιτική νομιμοποίηση) δεν υφίσταται οικονομική αυτοτέλεια , ενώ οι αρμοδιότητές τους είναι σχετικά παρόμοιες με το προηγούμενο μοντέλο.



Τύποι πολιτικο-διοικητικής οργάνωσης

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ 1999 μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κυρίαρχους τύπους πολιτικο-διοικητικής οργάνωσης :

Μητροπολιτική Περιφέρεια

Μητροπολιτική Υπερ- Δημαρχία

Μητροπολιτικός Σύνδεσμος


Μητροπολιτική υπερ-δημαρχία

Πρόκειται για ένα νέο αυτοδιοικητικό θεσμό που δραστηριοποιείται σε μητροπολιτικό επίπεδο και του οποίου η πολιτική νομιμοποίηση προκύπτει από την άμεση εκλογή των οργάνων του (πρόεδρος και μητροπολιτικό συμβούλιο)

Η περίπτωση του Λονδίνου στην Αγγλία και του Miami-Dade των ΗΠΑ είναι ενδεικτικά παραδείγματα δημιουργίας ενός επιπρόσθετου Αυτοδιοικητικού επιπέδου με σκοπό την άσκηση μητροπολιτικών λειτουργιών στο σύνολο της μητροπολιτικής περιοχής


Μητροπολιτικός σύνδεσμος

Πρόκειται για τη δημιουργία αυτοδιοικητικού μητροπολιτικού θεσμού με έμμεση έκφραση καθώς τα όργανα του απαρτίζονται από αιρετούς των ΟΤΑ α και β βαθμού της μητροπολιτικής περιοχής.

Ο ι περιπτώσεις της Γαλλίας Lille ,της Γερμανίας (Φραγκφούρτη , ΄Μόναχο) της Φιλανδίας (Ελσίνκι) και της Πορτογαλίας (Λισσαβώνα) αποτελούν περιπτώσεις αυτού του τύπου μητροπολιτικής οργάνωσης .


Μητροπολιτική Περιφέρεια

Πρόκειται για τη δημιουργία αποσυγκεντρωμένου μητροπολιτικού θεσμού σε επίπεδο περιφέρειας ο οποίος διοικείται από στελέχη της κρατικής διοίκησης και αποτελεί σημαντικό θεσμό του κεντρικού κράτους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η συμμετοχή των εκλεγμένων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο συμβούλιο της περιφέρειας διαμορφώνει ένα μικτό σύστημα διοίκησης το οποίο καλείται να αντιμετωπίσει προβλήματα τα οποία αδυνατούν να επιλυθούν στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης και απαιτούν οριζόντιες πολιτικές άσκησης των μητροπολιτικών λειτουργιών.

Η περίπτωση της Minnesota και του st.Paul είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα.



Παράδειγμα Μητροπολιτικής περιφέρειας



Αν και η εσωτερική δομή της περιφέρειας ποικίλει ορισμένα χαρακτηριστικά παραμένουν κοινά:

Ο περιφερειάρχης διορίζεται από το κράτος ενώ το συμβούλιο αποτελείται από εκπροσώπους των δήμων που ανήκουν στην περιοχή της Μ.Π.Θεωρείται πως έτσι επιτυγχάνεται η κοινωνική αποδοχή και η μεγαλύτερη πολιτική νομιμοποίηση του θεσμού.
Η Μητροπολιτική περιφέρεια αναλαμβάνει αρμοδιότητες μητροπολιτικής εμβέλειας διαχειριστικού και συντονιστικού χαρακτήρα , ενώ η Τ.Α. διατηρεί τις αρμοδιότητες τοπικής εμβέλειας κυρίως μέσα από την παροχή υπηρεσιών.
Η Μ.Π.ξεκινά με ένα περιορισμένο αριθμό αρμοδιοτήτων και στην περίπτωση που το εγχείρημα είναι πετυχημένο αναλαμβάνει επιπρόσθετες.





Αρμοδιότητες Μητροπολιτικών αυτοδιοικήσεων στο διεθνή χώρο



Στην εξέταση των αρμοδιοτήτων των μητροπολιτικών σχεδιασμών παρατηρούνται αρκετά μεγάλες διαφορές που οφείλονται στη φύση των μητροπολιτικών αρχών καθώς και στους σκοπούς σύστασης.

Οι μητροπολιτικοί φορείς συγκεντρώνουν κατά κανόνα , την ευθύνη για τον στρατηγικό και χωροταξικό σχεδιασμό , την προώθηση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης , τη λειτουργία του συστήματος αστικών μεταφορών και των μεγάλων έργων και υποδομών, τη διαχείριση των αποβλήτων ή ακόμη και των ενεργειακών δικτύων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις όπως το Λονδίνο ο μητροπολιτικός φορέας αναλαμβάνει ευθύνες για τη δημόσια ασφάλεια και την πολιτική προστασία. Τέλος διαφαίνονται σήμερα και τάσεις μετάθεσης αρμοδιοτήτων κοινωνικής πολιτικής καθώς και στον τομέα του πολιτισμού.


Παράδειγμα Μητροπολιτικής υπερδημαρχίας



Πρόκειται για ισχυρό θεσμό , αφού διαθέτει ισχυρή νομιμοποίηση μέσω της άμεσης εκλογής του Υπερδημάρχου και των οργάνων του και μεγάλο προϋπολογισμό . Λόγω της εξουσίας και του εύρους των αρμοδιοτήτων του έχει δυσκολίες συνεργασίας με το κράτος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του Λονδίνου. Ο νέος θεσμός Great London Authority λειτούργησε τον Ιούλιο 2000.

Αποτελείται από το δήμαρχο και ένα συμβούλιο 25 μελών που εκλέγονται με διαδικασίες άμεσης εκλογής από τους κατοίκους του Λονδίνου κάθε 4 έτη.

Η χρηματοδότηση του GLA προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό και από τους δημοτικούς φόρους. Η περιοχή του καλύπτει 32 δήμους και την πόλη του Λονδίνου και αφορά συνολικά 5.600.000 κατοίκους.


Παράδειγμα Μητροπολιτικού Συνδέσμου

Ο θεσμός αυτός είναι η πιο συνηθισμένη μορφή στον Ευρωπαϊκό χώρο. Έχει μικρότερο βαθμό πολιτικής νομιμοποίησης καθώς στηρίζεται στην έμμεση εκπροσώπηση των δήμων-μελων του.
Συγκροτείται άλλοτε αναγκαστικά από το κράτος και άλλοτε εκούσια από την συνεργασία όμορων δήμων . Τα παραδείγματα αυτά αντλούνται από τη Γαλλία Lille /διαδημοτική συνεργασία που επιβλήθηκε υποχρεωτικά , τη Γερμανία –Φραγκφούρτη , Μόναχο /εθελοντικές συνεργασίες δήμων και την Πορτογαλία.
Η νομική μορφή του είναι ΝΠΔΔ διαδημοτικής συνεργασίας .Διοικείται από Συμβούλιο το οποίο αποτελείται από δημοτικούς συμβούλους των επιμέρους ΟΤΑ και πρόεδρος είναι ο Δήμαρχος της Πρωτεύουσας.


Παράδειγμα Μητροπολιτικής Περιφέρειας

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το περιφερειακό μητροπολιτικό συμβούλιο που ιδρύθηκε από το 1967 και περιλαμβάνει δύο μεγάλες πόλεις Minneapolis , St. Paul καθώς και 7 επαρχίες . Το συμβούλιο έχει στην ευθύνη του 189 πόλεις/κωμοπόλεις με πληθυσμό 2.4 εκατ.
Ξεκίνησε με περιορισμένες αρμοδιότητες διαχειριστικού χαρακτήρα και εξελίχθηκε σε ισχυρό κέντρο αποφάσεων σε μια σειρά θεμάτων.
Η Μ.Π. χωρίζεται σε 16 εκλογικές περιοχές καθεμία εκπροσωπείται στο συμβούλιο με ένα μέλος . Τα μέλη του συμβουλιου 17 διορίζονται από τον κυβερνήτη , ο ένας είναι πρόεδρος.

Τα μέλη και ο πρόεδρος ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές του κυβερνήτη


ΕΠΙΚΡΙΣΕΙΣ -ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ



Η ρητορική των πολιτικών της ΝΔ περιστρέφεται γύρω από τα εξής:

- Την απόδοση των 330 εκατομμύρια ευρώ εδώ και τώρα .

Αγνοώντας, πως αυτοί διαχειρίστηκαν τα τελευταία χρόνια το θέμα της αυτοδιοίκησης
Με τον Καλλικράτη δίδεται η δυνατότητα στον κόσμο της Αυτοδιοίκησης να οριοθετήσει και να θεσπίσει την οικονομική ανεξαρτησία της Αυτοδιοίκησης
Αναδιαμορφώνεται το «καλάθι» των ΚΑΠ και επιδιώκεται ο εμπλουτισμός των πόρων της αυτοδιοίκησης και η σύνδεσή τους με τον ΦΠΑ καθώς και με το φόρο ακίνητης περιουσίας.&113
Κονδύλια ύψους 650 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ αναθεωρούνται και προσαρμόζονται για να στηριχθεί η αλλαγή αυτή αλλά και να προσληφθεί το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό από νομικούς , οικονομολόγους και μηχανικούς που θα στελεχώσουν την τοπική αυτοδιοίκηση.

Στο πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ εντάσσεται το Εθνικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Αυτοδιοίκησης , στο οποίο μετεξελίσσεται το σημερινό Θησέας, που είχε ύψος 4 δις. Ευρώ .&120

- Στα σενάρια ενός ξεπερασμένου τοπικισμού και παλαιοκομματισμού απαντάμε πως:

Οι μεταρρυθμίσεις δε γίνονται για να υπηρετούν προσωπικές φιλοδοξίες και ανασφάλειες , αλλά για να απαντούν σε διαπιστωμένες ανάγκες της κοινωνίας .

- Στο επιχείρημα πως καταστρατηγείται η αρχή της εγγύτητας απαντάμε πως η ΄

Εξυπηρέτηση των πολιτών δεν εξαρτάται από τη γειτνίασή τους με το Δημαρχείο και τις Υπηρεσίες του Δήμου , αλλά από την απλούστευση των διαδικασιών και την αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό των νέων τεχνολογιών ( διοικητική βοήθεια στο σπίτι – δημοτικά ηλεκτρονικά ΚΕΠ)

Η τεράστια καθυστέρηση στα μεγάλα έργα δείχνει ότι οι δήμοι με τη σημερινή δομή τους είναι κατώτεροι των προσδοκιών της κοινωνίας.

Οι θεσμοί δεν είναι αυτοσκοπός, απαντούν σε ανθρώπινες ανάγκες και γι’ αυτό αλλάζουν ,όταν αλλάζουν οι ανάγκες της κοινωνίας.

-Όσοι κάνουν κριτική που επικεντρώνεται μόνο στο θέμα του αριθμού των νέων δήμων και στο ποιος δήμος θα συνενωθεί με ποιόν έχουν ένα και μοναδικό σκοπό να εξασφαλίσουν την καρέκλα τους .

(Πρώτα πρέπει να εξαντληθεί το κεφάλαιο των αρμοδιοτήτων και στην πορεία να αντιστοιχίσουμε τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες με τους πλέον κατάλληλους δήμους. )
ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο αείμνηστος καθηγητής Α. Σβώλος είχε πει ότι : η Κεντρική εξουσία φοβείται , υποπτεύεται και ζηλεύει την τοπική αυτοδιοίκηση , όμως σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο.

Από «φτωχός συγγενής» της κεντρικής διοίκησης αναδεικνύεται σε πραγματικό πρωταγωνιστή που μπορεί να προσφέρει λύσεις σε σύγχρονα , κρίσιμα κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Ο δρόμος της βεβαίως δεν είναι στρωμένος με τριαντάφυλλα. Ή μάλλον έχει περισσότερα αγκάθια παρά τριαντάφυλλα, γιατί αυτή την εποχή δεν έχει να παλέψει μόνο με τις σκουριασμένες, συντηρητικές αντιλήψεις, αλλά επιπροσθέτως αναλαμβάνει πρωτοβουλίες σε ένα βεβαρημένο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Θα το χάσει το στοίχημα; Εμείς πιστεύουμε πως θα το κερδίσει!!